Kult św. Józefa, jego imię w kanonie i teza z Cassiciacum (oraz świadectwa z „Myśli Katolickiej”)

Obraz św. Józefa znajdujący się w lewej nawie Bazyliki Matki Bożej Wspomożenia Wiernych w Turynie

Kościół święty obchodzi tradycyjnie św. Józefa dwa razy: 19 marca i w środę po II niedzieli po Wielkanocy (w tym roku w Polsce ze względu na święto św. Stanisława przeniesione na czwartek). Oba święta czczą Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny, ale to drugie zwłaszcza jako Patrona Kościoła świętego. Jak zauważa w swym artykule o przedsoborowej reformie liturgicznej ks. Daniel Dolan (od 1993 r. biskup), w 1955 r. Pius XII zniósł je, ustanawiając natomiast 1 maja świętem św. Józefa Robotnika. Z kolei ks. Franciszek Ricossa w artykule o podobnej tematyce przytacza sprzeciw Kongregacji Rytów, która przeciągała utworzenie oficjum oraz melodii gregoriańskich na nowe święto. Dziś znaczna część duchownych odcinających się od modernistów (non una cum) nie obchodzi tego święta i nie przyjmuje niektórych innych reform liturgicznych z końca pontyfikatu Piusa XII, ale o tym gdzie indziej.

Historyczna homilia o. Guérard des Lauriers z 17 lipca 1977 roku

O. Guérard des Lauriers, jeden z najlepszych teologów XX wieku, odsunięty od nauczania przez modernistów, a potem przez abpa Lefebvre’a

Dziś mija kolejna rocznica wygłoszenia pamiętnego kazania przez o. Guérard des Lauriers, w którym francuski dominikanin umocnił wiernych na drodze obrony wiary i przedstawił zgromadzonym w kościele św. Mikołaja w Paryżu owoce swoich dociekań teologicznych odnośnie kwestii autorytetu w Kościele. Był to okres bliskiej współpracy w obozie „tradycjonalistów”, których łączył sprzeciw wobec destrukcyjnych reform II Soboru Watykańskiego i nowego rytu mszy. Współpraca ta została jednak zerwana niedługo po tym, jak abp Lefebvre zaoferował Janowi Pawłowi II kompromis, który miał polegać na współistnieniu w Kościele prawdziwej Mszy św. oraz sprotestantyzowanego obrządku „mszy odnowionej” (w liście do Wojtyły z grudnia 1978 r.). O. Guérard wkrótce udzielił arcybiskupowi pierwszej publicznej odpowiedzi w formie listu, pisząc na wstępie: „Ekscelencjo, my nie chcemy takiego pokoju” (ten list jak i dwa kolejne zostały przedstawione w tekście o „roztropnościowym stanowisku” arcybiskupa Lefebvre’a). Kulisy opracowania Krótkiej Analizy Krytycznej NOM zostały natomiast przedstawione w artykule z poprzedniego miesiąca, który opisuje również losy wybitnego teologa, jakim był jej twórca. Dla lepszego zrozumienia podziałów zaistniałych wówczas wśród katolików niezbędna jest także lektura tekstu ks. Franciszka Ricossy, poświęconego historii oporu wobec modernistycznych reform. Zainteresowanym historią powstania tezy z Cassiciacum polecamy nasz wpis z początku maja, którego motywem przewodnim była właśnie owa teza. Na koniec warto sięgnąć po trzy z naszych tekstów podstawowych, które bliżej wyjaśniają kwestię autorytetu w Kościele w kontekście obecnego kryzysu.

Missio i sessio oraz autorytet biskupa: za pośrednictwem Papieża czy wiernych?

Władza biskupa od Papieża się bierze (św. Stanisław, biskup i męczennik, obraz wiszący w krużgankach klasztoru franciszkanów w Krakowie)

Gwoli wstępu trzeba wyjaśnić dwa terminy użyte w poniższym artykule przez ks. Ricossę, a które ukuł o. Guérard des Lauriers w kontekście rozważań na temat słuszności w ogóle i warunków udzielania sakr w obecnej sytuacji Kościoła, Kościoła pozbawionego autorytetu (w artykule wspomnianym w przypisie tłumacza nr ii).

By je wyjaśnić, trzeba najpierw przytoczyć podstawowe rozróżnienie, jakie czyni o. Guérard des Lauriers między missio a sessio. Missio, czyli misja, odnosi się do misji powierzonej przez Zbawiciela Apostołom, a w nich Kościołowi, misji nauczania i uświęcania ludzi (Mt XXVIII, 19-20). Kontynuowana jest ona przez (ważną) władzę święceń. Sessio odnosi się natomiast to jurysdykcji, czyli zasiadania na stolicach biskupich, z rzymską włącznie, z władzą (autorytetem) związywania i rozwiązywania i z odpowiadającym jej obowiązkiem posłuszeństwa podwładnych (wszystkich Papieżowi a niższego kleru i świeckich biskupom). Wszelka władza od Boga pochodzi, ale w Kościele zawsze za pośrednictwem Papieża. W czasach normalnych te dwie rzeczy, missio i sessio, są złączone w osobach Papieża i biskupów podporządkowanych Papieżowi. W sytuacji obecnej są one niestety rozłączone, missio posiadają i kontynuują wszyscy duchowni wierni Wierze katolickiej i przekazujący ważne sakramenty, podczas gdy sessio znajduje się w stanie zawieszenia, w możności, nie jest obecnie sprawowana w akcie. Ich złączenie nie jest możliwe, póki ci, którzy mają tytuły do stolic biskupich nie powrócą do integralnego wyznania wiary.

Reakcje na artykuł o wyborze Papieża i komentarze

Na soborze prawo głosu mają wyłącznie biskupi uczestniczący we władzy, czyli posiadający jurysdykcję (obraz nieznanego autora przedstawia Sobór Watykański I)

Poniższy artykuł jest odpowiedzią na głosy dotyczące artykułu ks. Franciszka Ricossy „Wybór Papieża” z pisma „Sodalitium”. Artykuł ten został przetłumaczony na język polski i jest dostępny tutaj.

Redakcja „Myśli Katolickiej”

Publikujemy tu kilka uwag dotyczących artykułu o wyborze Papieża w obecnej sytuacji Kościoła.

Wybór Papieża (sam w sobie i dziś)

Piotr Perugino, Wręczenie kluczy św. Piotrowi (1481-1482, Kaplica Sykstyńska)

Władza w każdej społeczności jest tym, co najważniejsze, co zapewnia jedność, dobro, porządek i pokój wszystkich jej członków. W przypadku Kościoła jest to oczywiście Papież. Jak ważny jest on dla Kościoła to wie każdy katolik.

W czasach obecnych, czyli po Soborze Watykańskim II, na którym i po którym zatryumfowały błędy modernizmu, głoszone również przez „władzę”, katolicy spójnie z wiarą odrzucili fałszywy autorytet okupantów Stolicy Apostolskiej. Jednakże cała hierarchia, wraz z nimi, uczestniczy w tym szerzeniu heretyckich nauk i reform. Skąd więc w takiej sytuacji weźmie się Papież? – oto częsty zarzut wobec sedewakantystów, zwłaszcza ze strony lefebrystów, zwykle tylko powierzchownie i słowem wyznających „papiestwo” Franciszka i jego poprzedników.

Artykuł wstępny numeru 27 pisma „Sodalitium” (1991 rok)

Od roku 1987 „Sodalitium” przyjmuje oficjalnie „tezę” o. Guérard des Lauriers dotyczącą aktualnej sytuacji w Kościele, zwaną „tezą z Cassiciacum” (od nazwy pisma, które opublikowało ją po raz pierwszy w 1979 r.). Przyjmując ją wiedzieliśmy, że również i my, tak jak bp Guérard, będziemy „znakiem, któremu sprzeciwiać się będą” w ogniu krzyżowym skierowanym z kilku frontów.

Rzeczywiście, trzy tezy sprzeciwiają się „tezie z Cassiciacum”: ta, wedle której Jan Paweł II jest Papieżem i to jednym z najlepszych; ta, wedle której jest on złym Papieżem, ale Papieżem; ta, wedle której nie jest wcale Papieżem, nie tylko przed Bogiem (co jest wielce prawdopodobne), ale też przed Kościołem: jest czystym i najzwyklejszym antypapieżem. Warto na koniec zaznaczyć istnienie stanowiska, najbardziej zniechęcającego ze wszystkich trzech, tych, dla których wszystko to nie ma w ogóle znaczenia…

Natura teologii i „tradycjonalizm teologiczny”

Mikołaj Antoine, Św. Tomasz Akwinata, Źródło mądrości (ok. 1648 r., Paryż, katedra Notre-Dame)

Temat ten jest bardzo ważki, dotyczy wręcz samej natury teologii. Omawia ją św. Tomasz z Akwinu w swej Sumie teologicznej, na samym początku części I, w kwestii I. Sacra doctrina (święta doktryna, czyli teologia) jest jedną nauką, nie wieloma (art. 3), w przeciwieństwie do filozofii, gdzie w sensie ścisłym mamy do czynienia z wielością nauk (kosmologia jako nauka o bycie ruchomym, psychologia jako nauka o duszy, metafizyka jako nauka o bycie jako bycie, filozofia praktyczna, etc.). Teologia jest zarówno praktyczna, jak i spekulatywna, ale bardziej spekulatywna niż praktyczna, bowiem przede wszystkim omawia rzeczy Boże (principalius agit de rebus divinis), a dopiero drugorzędnie czyny ludzkie (quam de actibus humanis), dzięki którym człowiek dochodzi do doskonałego poznania Boga, na czym polega wieczna szczęśliwość (art. 4). Termin „spekulatywny” jest przeciwieństwem „praktycznego”. Święta doktryna jest spekulatywna, to znaczy badająca, jak jest, patrząca (speculor po łacinie to patrzyć) na Boga, który jest przedmiotem teologii i na wszystko inne, o ile odnosi się do Boga (sub ratione Dei; secundum ordinem ad Deum) (art. 7). Jest też praktyczna, choć w drugiej kolejności, to znaczy dotycząca czynów ludzkich prowadzących do poznania Boga.

Sprostowanie kilku błędnych pojęć o tezie z Cassiciacum

Jako że majowa „Myśl Katolicka” skupia się na wyjaśnieniu tezy z Cassiciacum, rozwiązania kwestii autorytetu w Kościele w dobie obecnej (które jest stanowiskiem redakcji strony i Stowarzyszenia im. Ks. Goliana), skorzystam z okazji, by sprostować błędne pojęcia o tej tezie, na które w ostatnich dniach zwrócono moją uwagę.

Chodzi tu mianowicie o dwa opisujące tezę bardzo skrótowo teksty różnych autorów, przyjmujących zupełnie różne stanowiska. Pierwszym jest młody Erazm tradycjonalizmu polskiego, chcący „zebrać pod namiotem wiary katolickiej” różne przeciwstawne sobie i niedające się pogodzić stanowiska[i], drugim zaś P. Jazłowski, redaktor naczelny „Katolika” i szef Ruchu Christus Rex, od kilku lat przyjmujący tezę z Cassiciacum i znany naszym Czytelnikom jeden z bohaterów naszego kwietniowego komunikatu.

Ponieważ oba teksty są naprawdę krótkie, przytaczam je w całości, aby następnie przeanalizować je jeden po drugim.

Władza kościelna a władza świecka (z „Zeszytów z Cassiciacum”)

Okładka pierwszego „Zeszytu z Cassiciacum”

Dobro wspólne, jako przyczyna celowa państwa, stanowi rację bliższą wszelkiej władzy, której celem jest właśnie zabieganie o dobro wspólne społeczności, na której czele stoi. Stanowi to jedno z najbardziej fundamentalnych zagadnień zdrowej filozofii (tomistycznej), z którą kłóci się niemal powszechny od ponad stu lat pozytywizm prawny i filozoficzny (mający jednak swe źródła dalej w przeszłości).

Jak się jednak rzecz ma w przypadku Kościoła? Czy tak samo, jak w przypadku państwa? Otóż władza w państwie ma się analogicznie do władzy w Kościele. Zarówno państwo jak i Kościół są społecznościami doskonałymi, czyli takimi, które dysponują wszystkimi środkami koniecznymi do istnienia i do zrealizowania właściwego sobie celu, jakim jest dobro wspólne danej społeczności. Władza w obu ustanowiona jest po to, aby ujednolicała dążenia wielości, ludzi wchodzących w ich skład (przyczyny materialnej), prowadząc je do tego właśnie celu wspólnego.

Polemika wokół tezy z Cassiciacum ze zwolennikami stanowiska lefebrystycznego i absolutnie sedewakantystycznego

Teza z Cassiciacum, opracowana przez o. Guérard des Lauriers, jak zauważa autor poniższego artykułu, od początku wzbudza polemikę z różnych stron, czy to ze strony tych, którzy uważają, że kwestia Papieża jest obojętna dla katolika (w kaplicach FSSPX często można usłyszeć: „Pan Jezus nie będzie nas pytał, czy XX był Papieżem”) i że należy stawiać opór prawowitej władzy (jak twierdzą lefebryści), czy to ze strony tych, którzy w oparciu o herezję osobistą wyciągają wniosek o bezwzględnym wakacie Stolicy Apostolskiej i innych stolic biskupich (jak uważają sedewakantyści „całkowici” czy absolutni).

Krytycy tezy zazwyczaj dają dowody błędnego jej rozumienia, co z kolei zwykle opiera się na niezrozumieniu pewnych podstawowych terminów, jak materia, forma, pozbawienie (privatio). Powodem jest często również błędne jej przedstawianie zarówno przez jej zwolenników, jak i przede wszystkim przeciwników. Szerzy się w ten sposób zamieszanie, co wielce utrudnia uczciwą na ten temat debatę.